06/02/16

Y se'l Mirandun nun yê francés ?


S'outurdie puje-vus eiqui ũas eidéyas acerca de la cantiga’l mirandun que fai parte de la nuôssa cultura. Cuntei-vus que tamiên eiźiste na frança cume sendu tamiên ũa cantiga antegrada na cultura francéźa.

Al sentidu quemun fai-mus pensar que la cantiga viênu de la França y que se spallou aton anté Spaña y Miranda, mas tamiên alla pra’l norte ; Angleterra y Alamaña. S’outurdie nun vus falei qu’hai outra pussible ourige de la cantiga. Pus Alcides puju ende un cumentariu onde pon n’eidéya que la cantiga puôde tamiên tener ourige n’outrus sitius que na França y scalla ven de la nuôssa tiêrra méźmu !

 La cantiga'l Mirandun an francés (la verson mirandéźa yê mas curta)


Pus biên, you véyu la couźa assi : achu que la cantiga nun eiźiste nal restu dal peis (Purtual). Aton issu apunta pa l’eidéya que’l mirandun ten ourige an Miranda u que viênu d’outru sitiu y qu’ende se ficou pur vias que lus cuntatus cu’l restu dal peis yêran d’antes mi cumplicadus.

La cantiga fui cuinecida an frança a partir de l’añu de 1781 cume yê cuntadu na wikipédia an francés. Fui antegrada nun queloquiu pur un tiu que se chamaba Beaumarchais.
La guerra dal Mirandun passou-se an 1762. Ya que las tropas spañolas antrorun an Purtual pur ordre dals francéźes, hai que pensar que nas tropas habie dalguns francéźes, nin que séyan muitus.

Y ende tenémus tamiên dues pusseblidades ; lus suldadus francéźes pudiên haber ansinadu la cantiga a dalguns mirandéźes dal llugar onde ficorun (Dues-Eigreijas, cumequiêra). Ou aton fui méźmu alrubés ; daprendirun la cantiga houbindu-la y traduzirun-la aton pra francés. Yê scalla la mellor pusseblidade se pensamus que la cantiga fui trasmitida durante’l cuntatu que scalla houbu antre francéźes y mirandéźes an 1762.

Si, se pensamus assi, aton si, al mirandun yê mirandés y yê tamiên ũa de las cantigas mas cuinecidas dal mundu…

Mironton, mironton, mirontaine !
Mirandun, mirandun, mirandéla !



Tiu Lérias y Galandum Galandaina


S'outru die atupei un vidiu onde se puôde ver a’l tiu Lérias de Paradéla a tuca la fraita y tamiên anganchadu na sue guitarra que yêra biên special. Adula ? Quiên sabe ! 

Vémus ende tiu Lérias y un grupu de beiladores cu’la dança de las alforjas. La llétra d’aquessa dança yê la biên cuinecida « Nos tenémus muitus nabus » hoije cantada pu’l grupu mirandés Galandum Galandaina.

Mirai cume tiu Lérias tucaba la fraita, de la manu dreita y sin caxa. You tamiên gustaba de saber tucar assi. La verdade yê que nun gustu muita la caxa, mas dende a saber tucar cume él… a mai nun sei quandu !

 Tiu Lérias cu'la fraita acumpañadu a la caxa y'l bombu


Yê angraçadu purque la llétra fala d’ũa tal Ourriêta Cuba. Stube a ver na recuôlla de chamadeirus feita pur Amadeu Ferreira y dei-me de cuônta que solu achei dous tales chamadeirus ; un an Freixenoźa y l’outru an Cicuiru. De certéza sera aton ũa musica mui antiga purque paréce que nu tiêmpu de tiu Lérias ya solu serie dançada an Paradéla !

Eiqui vus deixu’l vidiu de tiu Lérias y’l de Galandum Galandaina…