27/09/16

La burracheira (nun mus déyades sidra !)



S’outurdie (die de lus Tourus) fumus, you, Oscar y Adéritu pu’lus lladus d’Alcañiças cu’las chaças. Y açpuis que ya stabamus a chegar a Ciadéya qui’que m’acuntéce ? Pus la valvula la ruôda de la frente que se pon a perder air… y ala qu’ala, al nuôssu Tiégui quantu mas apedalaba mas air perdie !

Pus tubimus que parar ! Nun houbu outru remédiu. Adéritu atupou nu suôlu uns cachus d’un sacu plasticu y punimus-lus alla cume pudimus pra ver s’amparabamus l’air. Mas nada, l’air inda salie. Rayu ! Pus nun vamus a vé lus tourus astañu no !

Aton Oscar llougu me dixu que turnaba pra Cicuiru a sabé de la carriña y que you fusse andandu. Carai, you tantu qu’andei y açpuis nas lladeiras inda me chubie nu chaçu, que nun sei cume fui que cheguei a Cicuiru antes d’eilles !!! Nun puôde ser, you inda çcunfiyu que furen a vé lus tourus !



Anfin, you nun sei qui’que me passa cu’l diañu la chaça. Furu un pnéu ou straga-se ou you que sei alla... que yê siêmpre quandu vou pr’Alcañiças ! Ah rapazes, quereis ver que fui la tie que me puju ende un ancantu ! Si fizu-me un bruxédu a la chaça pra que nun vaya a vé las moças d’Alcañiças !



Bon, pus açpuis, quandu ya stabamus todus an Cicuiru, you dixe qu’iba a sabé d’ũa garrafa de sidra de las Sturias. Y carai, Oscar tantu que l’agradorun las miês palabras que dixu que tamiên iba a caźa a sabé d’un chouriçu de Çamora. Y Adéritu, si ou no, nu’l turnémus a ver n’aquél die ! Muscou-se y ala, mas ficou pra nos...



Ah.... pus.... si que buimus, y biên ! A Oscar la sidra nu’l chegou y fui-se a sabé d’ũa grade de cerveijas pra molla’l pan que staba sécu. Y la chouriça que nunca mas s’acababa; “tu come garoto” que dezie Oscar, y you biên quemie y la chouriça nun s’acababa. Y cume staba un poucu salgada, pus tamiên iba a la garrafa de sidra. La grade ya se tenie acabadu y Oscar dixu que s'iba a deitar, que'l parcie que staba cansadu. Aton que me fai, agarra-me la grade y deitou-se an riba d'eilla !


Pus pu’l fin, ya nin vus digu ! Fiquémus que ya ni’l diabu mus pudie aturar ! Mas agradou-mus carai !


13/09/16

Pu’la purmeira véç an Spaña



Cume an cada llugar onde haba homes, marchan-se als mas viêlles y nos seguimes guardandu las tradiçones. Eiqui teneis un eiźemplu :

Mas qu’andara a screbir aquesse chanchan direis vos. Aposte qu’él nunca stubu an Spaña ? You si, mas él, al Pendon de Cicuiru, yê que nunca habie stadu ! Fui todu llougu nus purmeirus diês d’Agostu. Ũa nuite staba you a seranar cu’l radiu, alla cume vos sabeis, quandu m’aparécen Alcides y Oscar. Y ampéçan pra mi: Mañana vamus cu’l Pendon a la Bañéça quiês venir y lliêbas tu l rému ?

 Purparandu'l pendon para un baile pu'lus aires spañolus


Carai, you nun dixe que no ! Pus iba a sé la purmeira véç que’l Pendon salie de Purtual y qu’iba alla a beilar pu’lus aires cu’lus sous armanus de Llion. You fiquei todu cuntentu y nin speraba you issu.
Llougu me fizu lumbrar aquél die de branu de 2010 quandu Ricardo standu an Cicuiru perguntou-me assi : Y en el pueblo teneis pendon ? Y you que l’arrespundi : Y esso que és ?

Ya se passorun uns añus ! Ya naide sabie d’él, al Pendon, a nun ser tiu Muizés que lu tenie biên guardadicu nas arcas de l’eigreija. Y n’aquessa nuite dal passadu die 6 d’Agostu 2016 aparécen-me lus dous amigus cu l’eidéya d’iren a Spaña cu’l Pendon.

                                Purmeira amostra dal Pendon a las jurnalistas qu'eilli staban

A mai ! Llougu s’outurdie a la purmañana, quandu chiguémus, ya staban eilli uns poucus a purpara-lus. Alla sacorun aqueillas télas mi grandonas. Nos saquémus la nuôssa, qu’ala, yêra mas pequerrica, mas que valie tantu cume las outras. Y scalla, n’aquél die, inda valiu mas purque staban todus a querer saber d’onde venie aquesse Pendon... Es de Portugal que s’houbie pu’lli. 

                                                              Eiqui van lus Cicuiranus !

Habie uns doces pra quemermus, yêran d’aqueilles que you gustu ; cun muitu açucre y amenduas. Y llougu açpuis atopu a Ricardu qu’habie acabadu de chigar. Nun quiju perdé l’iventu y fizu él biên. Anté mus ajudou y todu, un verdadeiru pendoneiru cicuiranu !




Açpuis, ũa tie y ũa rapaza purreira chigorun, que deziên que veniên a vé’l nuôssu pendon y que queriên falar cu nos purque faziên parte d’un jurnal d’Astorga. A carai ! You y Oscar llougu mus punimus dreitus cume uns palus cu’l pendon y todu pra ficarmus biên pimpones nu jurnal alla de la Spaña, boh ! Ya que stabamus eilli teniêmus qu’amustrar peitu y fuôrça cicuirana !


Pu'l caminu anté Palacios...






Dende mandorun-mus todus seguir an frente, y ala qu’ala. Oscar cun toda la fuôrça pegou na vara y you nu rému. Ya Alcides y Ricardu iban a’l lladu pra sigurar de la téla, a que nun roce muitu nu chanu.

 Alla vamus nos !

Salimus dal llugar que se chamaba Ribas de la Valduerna y fumus anté Palacios de la Valduerna que yê a mode d’un Cicuiru-Custantin. Uns buns 3 km biên andadus… y a puxa pu’l pendon. Y vou vus a dezir ũa couźa, de certéza, nunca naide an Cicuiru andou tantu cu’l pendon cume andou Oscar n’aquél. Nin an Cicuiru, nin nu Prainu.

Nun fui'l mas grande mas scalla un de lus mas ampurtantes !

A mai ! Mas lus spañolus si que stan treinadus pr’aquestas couźas ! Van atras dal pendon cume quiên vai a passiar cu’l perru. Fiquei mi admiradu de cume eilles duminaban pendones grandissimus, qu’al nuôssu parcie un ninicu a’l pie. Un solu home nun puôde llebar tal couźa solu durante muitu tiêmpu. Reparei que cada cincu a diêç minutus iban trucandu ; passaban-se’l pendon d’un a outru. Pus las varas teniên dous ganchus y cada home traie cinturon y yêra aton façle de passar d’un pa l’outru.

 Las rapazas tamiên van cu'lus pendones !

Tamiên fiquei mi admiradicu de ver ties y rapazas a lleba lus pendones. Ou son eilles mi fuôrtes ou las nuôssas tiês ya nun valen pra nada, ou anton somus nos que somus uns burrus feitus a pensar que’l pendon solu ye pra homes fuôrtes.
La certéza, ye que pra llevar un pendon, un nun chéga. Ténen que ser mas, y hai que tener un eiquilibriu biên jugadu antre al que puxa pu’l rému cunforme ven l’air y’l que lliêva’l pendon.

 Rapazas, si home !





Quandu chiguémus a Palacios, la verdade ye que you ya iba todu queimadu dal sol ! Y ende fiquei de boca abiêrta, fui ya quaisque a’l chegarmus, qu’un de lus pendoneirus se puju a beilar ũa ghota cu’l pendon y sin l vuta las manus a la vara !!! Hai cada couźa !

 Assi yê que se lliêva un grande pendon, cada un fai un poucu, y'l caminu vai feitu...

Açpuis acabémus pur chigar a’l puntu d’ancontru n’un pradu onde ya dalguns habiên chigadu. Punimus lus pendones todus segidus a la dreita y a la squiêrda dals pendones de Ribas y Palacios. Que maravilla ! You nunca habie vidu tantus pendones an to’la mie vida ! Y passadu uns minutus acabémus pur vutar lus pendones a’l suôlu y arrecada la téla y’l rému; lus outrus fazirun igual. Ya solu ficorun lus de Ribas y Palacios.
 
 Caminu feitu !

 


Ya staba eilli a la nuôssa spéra ũa paeilla biên purparadica pra 500 pessonas ! Si home ! Y’l que mas gustei fui que la nuôssa méźa ya staba marcada, biên cume debe ser; Cicuiru ! Sentémus-mus y alla venirun mas turtiêllas que you sei alla.

To'lus pendones junticus

Tenémus tanta fama que lus ninus ya quiêren retratus cu nos !

Deziên que yêran oufrecidas pur un restourante, you gustei d’eillas ; teniên batatas, cebollas y un pouquechicu de pumiêntu.
Açpuis fui’l tiêmpu de la paeilla, al vinu, l’auga y tal… y muita calor ! Carai qu’açpuis de cumer nun sabie onde me puner. Mas achei ũa selombra y alla me fiquei para ũa sesta biên buôna.



 Ricardo y Oscar a la selombra dals pendones !!!


La paeilla 500 pessonas !!!

Cumeçorun açpuis uns homes a cantar ũas llonas y ũas cuôntas acunpañadus pur guitarra. Y fui assi que s’acabou’l die.

 Açpuis de cumer... cantémus !
 
Anté bréve pendones ! Scalla un die an Llion, quiên sabe… nu caminu vamus !

Muitus retratus eiqui puôstus nun son mius. Y cume ya somus mas que cuinecidus anté aparcémus nus jurnales Spañolus !
http://astorgaredaccion.com/not/12662/la-tradicion-pendonera-une-portugal-y-espana/
http://www.diariodeleon.es/noticias/contraportada/pendones-tocan-sol-valduerna_1089424.html