Al cha de l’India yê ũa de las plantas mas uźadas pu’las nuôssas abos. Aquesta
planta sirve muitas vézes pra trata las dulores de barriga. Sirve tamiên pra
cura lus animales quandu ténen purblémas antestinales.
Pra mi, siêmpre fui ũa planta mi cheiroźa. Un cheiru que siêmpre gustei,
anque nun m’ides ancreditar, nunca tumei’l cha esse ! Mas hai outra couźa,
aquessa planta, al nome qu’eilla ten fui siêmpre un mistériu. Aquesse
mistériu fui-me pur fin reźulvidu pur uns moçus sturianus que stan n’un grupu
dal Facebook. Son mi spiêrtus y llougu me salirun cu’la respuôsta.
Al cha de l’India ven dal Méxicu. Y yê pur issu qu’eilla assi se chama
(lumbrai-vus dals spañolus que queriên ir pa l’India y furun a parar nas
Américas; pensorun qu'habiên ido na India !). Ya lus açtécas naquel tiêmpu gastaban de la planta purque tenie
malzina. Nal que parréce, la planta fui antreduzida n’Ouropa an 1577. La planta
yê cuinecida cume té del puertu u té de monte nas Sturias y té de España na
Galiza.
N’Ouropa yê ũa planta que solu s’uźa nu norte la Peninsula Eibérica y nu
sul la França y talvéç an Marrocos. An França (onde la chaman thé du Méxique) anté se fai un licor d’eilla. Mas ende
tamiên, nunca purbei !
Ye ũa planta mi cuinecida nas Américas, y nu Méxicu quaisque l’amprégan
cume nos la salsa ! Scalla serie buônu nos tamiên punermus un poucu de cha de l’India
na massa u anté an turtiêllas ! Scalla yê méźmu buônu... y nun l sabémus.
You stube a pensar. Scalla se nos la chama-mus assi yê purque scalla fumus
de lus purmeirus n’Ouropa an gastarmus d’eilla. Scalla un die, viênu un de las Américas
y dixu : « Eiqui vus trayu cha de l’India que yê mi buônu pa la barriga… »
Y ala assi ficou !
Al nome an latin yê Dysphania Ambrosioides. An doutras lliênguas yê tamiên
cuinecida cume Epazote.
Sem comentários:
Enviar um comentário