30/10/07
Pauliteiro ou Paleiteiro ?
26/10/07
Protegir ũa lliêngua yê pansar neilla cada die
Al "s" antervocalico yê ende representado pur un "s" cun cedilla.
La Lliêngua Mirandêşa
Quien dirie qu’antre los matos eiriçados,
Las ourriêtas y los rius d’essa tiêrra,
Vivie, como al chougarço de la siêrra;
Ũa lliêngua de sons tan bariados ?
Mostre-se y fala-se essa lliêngua, filla
D’un pobo que ten neilla al choro y ‘l canto !
Nada pur ciêrto mos cautiva tanto
Cum la form’an que l’eideia brilla.
Desgraciado d’aquel, qu’abandunando
La partrie an que naciu, la caşa y ‘l huôrto,
Tamien se squece de la fala ! Quando
Al furdes ha ver, talveç que steia muôrto !
Y assi yê, desgraciado d’aquel que se squece de la fala ! Hoije an die, ya nun hai que tener vergoña de falar al Mirandês. No ! Nun yê Purtuês que falamos, mas si la nuôssa lliêngua, segunda d’un peis bien pequerrico. Las Tiêrras de Miranda, antriçadicas antre dous armanos que quando éran pequeiños andavan al strellouço, éra y yê bien çfrente dal resto que you vie;
Nunca houvo an tod’al llugar
Ũa rapaza mas guapa !
Quien, drento de la su’capa,
Pudiera drumir, suñar !
[...]
You de ciêrto que studara
La ciência mas cumpreta
Ne las sues llanas pretas
Ne las tintas de la su’cara.
Si, home ! Pr’adonde ? Habera d’outros sitios adonde se fala Mirandês ? Pus sabes bien que no. Al Praino yê la tiêrra dals Mirandêşes, tal cum al Mirandês yê la lliêngua d’aquessa giente qu’ende vive ! Anton yê assi, que you te pido de falar-se essa lliêngua que te faloran los tous abos de saia y calças, los tous pais, y tod’aquessas pessonas que coinecieste. Fala Mirandês purque outros nun l’han de falar pur ti. Vai-t’alla, vai y diç-lo a outros, outros que faren cum tu... Y açpuis vuôlveras y cunteras-me !
S’aquel que para solo camina
Vos dezir :-Arrecula mucidade !...
Vós arrespondei-le (la reşon ‘l ansina):
-Nun se defan assi la Lliberdade !
You vos saludo alégre, antuşiasmado,
Moços, a quien caléçe un sol tan puro,
Valiêntes struidores dal passado,
Atrebidos suldados dal feturo !
Textos de Zé Lleite de Vasconcellos (José Leite de Vasconcellos) adaptados pur Tiêgui Albes (Thierry Alves).
18/10/07
Nace un forum Stur-Lleonês
Teneis ua ligaçon ende a la dreita de la pageina :
16/10/07
Los sploradores : d'onte anté hoije.
Los sploradores de Cicuiro son rapazes que van pouco a pouco splorando y trazendo an vista nuôvos tesouros olvidados pula giente y 'l tiêmpo que se vai passendo. Formados ya hai quaije diç años cumeçoran pur ser apenas quatros : Vitor, Oscar, Herberto y Tiêgui. Pouco a pouco, cada año se mos viêno juntando mas mucidade anté qu'astaño aceitemos ua rapaza !
L'eiquipamiento de los sploradores yê bastante simples; Un carro de muitos cavallos y bien fuôrte, uas chaças buônas, lluzes, cuôrdas, binoclos, y un perro Mirandês.
(anvestigaçon de las minas de la raia).
Vamos anton eiqui falar de toda l'eiquipa de los sploradores Cicuiranos, sperando qu'eilla s'anrequeça año açpuis año...
André : Añiêgo, ele vive an Cicuiro. Ya participou an alguas sploraçones de la raia y de las minas.
Eloi : Añiêgo, vive an Cicuiro. Ya ten feito ua sploraçon de la raia y studa diariamiente al pobo dal ribeiro de Cicuiro.
Sandra : Añiêga, vive nal Porto. Yê la purmeira rapaza sploradora ha antrar ne la nuôssa eiquipa. Fizo ua sploraçon de la mina de los Raposos.
Tiago : Cavalleiro, vive an Cicuiro. Ya ten algua pratica de la sploraçon de la raia, de las minas y anté mas !
Dañel : Cavalleiro, vive an Burdeus, França. Deiqui an pouco tiêmpo ele passara ha ser xefe ya qu'alguas vezes inda yê mas tonto que nos todos réunidos ! Ten buôna pratica de las cundiçones de trafico ne los caminos de la raia.
Herberto : Xefe, vive an Paris, França. Ten buônos coincimientos téoricos, mas ind'al custa bastante andar de chaça. Pra mas acuntece 'l muitas bobices ; caïedadas sptaculares, chaça que s'al strampalla siêmpre.
Tiêgui : Xefe, vive an Burdeus, França. Coinece bien al terreno de la raia y paratica alla bastante an chaça ou an chancas. Fui ele que çcubriu tod'los monumientos Zoelas de Cicuiro.
Oscar : Xefe, vive an Cicuiro. Yê algo duro mas gustamos todos dele, pus yê al nuôsso xefe fundador de la sploraçon. Ten muy buôna pratica de la cunduçon an terreno malo.
Ende sta, ya los coineceis agora ! S'un die vedes a ua banda de tontos an riba d'uas chaças ou ua carriña nal monte cun toda la fuôrça... pensai bien quien puderan ser !
Arabe y Basco nal Mirandês
08/10/07
Al raiano y la toponimie de las rugas
Placa toponomica de Costantin
A la purmeira miradela, nun se puôde dezir al cuntrairo, essa placa sta scrita an Mirandês ! So qu'esse Mirandês nunca naide lo falou an Costantin, so sendo un que passa-se pur'ende y que fusse de Malladas pur eisemplo ou d'uas tiêrras d'aqueilles llados ! Vou anton vos amostrar cum yê que se poderie dezir se fusse ua pessona de la raia que habie puôsto esse nome. Pur isso vamos fazer ua scriçon palabra pur palabra :
-Rue : Essa palabra nun s'usa ne la Raia. Essamos mas "rua" ou inda "ruga".
-de l : Anque ya l'ouvie dezir an Costantin mesmo, isso usas muy pouco, yê mas "dal".
-bairro : Eiqui entra al que you chamo "la troca de las letras" cum an : agua (Purt.) > auga (Mir., Purt. Norte y Gall.). De la mesma maneira nos dezimos anton "barrio".
-alto : Essa palavra nun s'usa nessa situaçon. Pra falar d'un ponto géografico usamos mas "an riba", "alla riba", etc... "Alto" serie mas pra falar d'ua pessona : "Hui ! Stas muy alto !"
Pur fin, al toponimo, acho you, que se fusse scrito a la maneira de la raia serie mas : Ruga dal barrio d'alla riba. Al que yê cumpretamiente çfrente !
An vuôlta de la lliêngua
El diç que si !
04/10/07
La Raia y al Mirandês ne la tervizon !
Apereciu hai poucos dies atras ua reportaige suôbre la nuôssa lliêngua, que fui feito ne los pobos de Costantin y Infainç. Inda bien ! Sta bien purreiro, si señor ! Ende vos-lo deixo.
Passando pur Infainç...
Esse pobo yê talveç al que mas variantes dal sou nome ten, yê Einfainç, Infainç, Infaines, y inda mas que nun se me rellembran agora !Essas fetugrafies fuôran tiradas nal mês de Março d'astaño... uns dies antes que las froles salan de la tiêrra.
Uns kilontros açpuis de salir de Costantin s'ancuôntra a Infainç, al ultimo pobo de la Raia. Antes de chegar ne la strada sta alla sptadica ua cruç que talveç fui uas de las purmeiras ha ser puôsta, de tanto gasto qu'eilla sta. Yê la cruç dal Sartigallo.
Al antrar an Infainç naqueilla cuôsta, que me custa cum Dios ha choubir quando vengo de Miranda an chaça, hai ua curva, y ende hai un çarrado cun... si... burros !
Al guerreiro solitairo !
Ai ! S'el visse cum sta isso...
"[...] Que Miranda saia do esquecimento vergonhoso em que os poderes publicos a têem tido mergulhada ha tantos annos, e que o paiz lhe recupere os prejuizos que por sua causa soffreu com as guerras que tantas vezes lhe assolaram o territorio,- é o que nos desejamos."
p.219 :
"Quem olhar para um mappa de Portugal, vê logo esta triste e isolada cidade ao alto, no canto mais oriental do paiz, da provincia de Traz os Montes e da região que vimos descrevendo, na margem direita do rio Douro, do qual dista apenas 2 kilometros [...] e là no centro a triste Miranda, isolada como um guerreiro que procura viver solitario, quando os seus feitos heroicos são pagos com ingratidão.
Esta cidade é realmente uma triste prova das alternativas a que estão sujeitas as povoações, como as familias e os homens. Nobre e antiquissima cidade da Luzitania, depois de receber dentro de seus muros grandiosos e resplandecentes poderes sociaes, chegou a tal decadencia que, até perdeu a séde de bispado e a praça de guerra."
02/10/07
Quando yê que Miranda se assume cum yê, c'ua lliêngüa ?
Desde pouco ya se torna ha falar outra veç, graças al traballo de muita giente, nun vou eiqui ha dar nomes, mas son purssores, outras son pessonas que quiêran ir an frente, para mudar la dona.
Mas hai ua cousa an Miranda que you nun gusto nada, ou seia que me rafode muito... yê que los comerciantes scrieven an Castellano y yê "rabajas", "estamos abierto", .... y mas y mas, que anté parece vergoña.
Cun cantano que tenemos ua lliêngua... pr'al que la queremos anton se no pra'l'usar ? Anté supongo que los Xinêses ya saven mas Castellano do que Purtuês, y nun falo de Mirandês !
La meior partes de los Spañoles que venen an Miranda son de Zamora, Lleon, Salamanca, Benavente, Sturias... Y al que vevan ha fazer ? Pus venen ha passar tiêmpo, y ver y ouvir falar Mirandês ou seia Stur-lleonês purqu'eilles tamien ya 'l faloran !
01/10/07
Los Mirandêses y al resto dal Peis
Eisiste eidentidade Mirandêsa ? Al que somos ? Mirandêses ou Purtuêses ou los dous al mesmo tiêmpo ?
Son essas perguntas que me stan agora ha passar pula cabeça purque stou ha ver y oubir cousas que nun me gustan, prencipalmiente la Ouniversidade de Miranda que stamos ha perder piêdra pur piêdra.
Y anton al que somos ? Se somos Purtuêses purque coño mos stan ha tirar la Ouniversidade ?
Y se somos Mirandêses, purquei qu'anton nun vamos çfander al que yê nuôsso !!!
Sta se m'ha rellembrar ua cousa de quando you tenie uns 15 años y que me fui al cunxulado de Purtual an Burdeus pra pedir al que tenie dreito, ser Purtuês. Habie un scretairo qu'eilli staba y la purmeira cousa que me pediu fui d'adonde yê que you éra. You dixe lo qu'éra de "Miranda do Douro"... Y esse nabo al que m'arresponde : "Ah ! Vocês são mais Espanhois que Portuguêses !".
You n'aquel tiêmpo nun sabie al que l'habie d'arresponder... mas hoije sei y terie lo you dito que si yê verdade que vou a Spaña cumprar la gazolina purque yê mas barata, que si vou a Spaña ha fazer las compras, que si vou a Spaña quando tengo preciso de ver un médico, y que talveç si me casarei c'ua Spañola... Mas isso todo solo yê purque los Mirandêses son uns squecidos dal gubiêrno y que siêmpre fui assi !
Quando éra pra furma al "doze y dobra" pra cumbater Napoléon qu'anté la Ouskadi Francêsa al fuômos ha buscar, pra isso ya al gubiêrno mos pecisaba !
Al que somos ? Somos Purtuêses çfrente de los outros, mas Purtuêses. Pur isso al gubiêrno ten de mos deixar al que mos pertence !